Het oude orgel ligt achter de kerk

'De pijpen van het oude orkest liggen achter de kerk.' Deze gevleugelde woorden uit 1931 leven nog voort in de hoofden van enkele bejaarde mensen. Er sprak destijds opluchting uit: voorgoed kon een streep gezet worden door het oude, versleten orgel. Dàt is achter de kerk gesmeten, maar het nieuwe orgel staat in de kerk. Helaas was men onwetend over de waarde van het Van Dam-orgel. Anders had de plaatselijke krant niet geschreven: 'Voorwaar een echte opruiming'.

In 1996 herhaalde zich de geschiedenis. Weer kwamen er orgel onderdelen achter de kerk te liggen, maar nu betrof het de opruiming van een Dekker-orgel van slechte makelij.

De schriftelijke bron van 'het oude orkest'-gezegde - waarschijnlijk een kerkblad van omstreeks november 1931 - is niet meer te achterhalen, maar verrassend is het wel 65 jaar na dato deze uitdrukking nog te vernemen.
'Het orgel is een beeld, van't leven hier beneden' dichtte de grote Revius ooit. Maar meer nog dan het instrumnent zelf geven alle verwikkelingen rond een orgel een beeld van de mènsen hier beneden. Dat blijkt uit dit boek waarin J.E. Hopman u meeneemt op zijn speurtochten naar de geschiedenis van de orgels van de Spakenburgse Noorderkerk.

In een aantal boeiende verhalen toont de auteur aan, dat schrijven over orgels geen saai en dor verhaal behoeft op te leveren. Integendeel! Het is een prettig en vlot lezend boek geworden, niet alleen over orgels, maar ook over de mensen daaromheen: organisten (van wie prof. dr. K. Schilder zei dat ze 'de profeten op de orgelbank' zijn), orgelpompers, voorzangers, leden van orgelcommissies en kerkenraden en nog vele anderen meer. Het is dan ook een boek over mensen geworden. Op soms ludieke wijze wordt een schets gegeven van wat zich met en om deze orgels heeft afgespeeld.

Een boek moet voor zichzelf spreken en elk boek spreekt ook voor zichzelf. De ervaring zal leren dat ieder die dit werk ter hand neemt vóór hij het weet in deze verhalen is geïnteresseerd.

Wat is er de afgelopen honderdvijftig jaar gewikt en gewogen door al die al of niet 'graag zingende, ongeïnteresseerde, serieus overleggende, kritische, goed luisterende, slappe, morrende, creatieve, doortastende en goedgeefse mensen'. De auteur wist de archieven interessante feiten te ontfutselen en noteerde menige anekdote.

In dit boek komen veel mensen aan het woord. Om de authenticiteit geen geweld aan te doen, zijn de citaten letterlijk uit brieven en notulen overgenomen. De lezer moet het grappige en soms gebrekkige Nederlands maar voor lief nemen.

De talloze illustraties maken het niet alleen en lees- maar ook een kijkboek.